8 projektów o wartości blisko 106 tysięcy złotych prowadzonych przez 8 organizacji pozarządowych w 18 miejscowościach w Polsce – to efekty ostatniego roku działania programu „Nasze powietrze”.
Operatorem programu Nasze Powietrze było Stowarzyszenie Krakowski Alarm Smogowy realizujące działania w ramach projektu zintegrowanego „Wdrażanie Programu ochrony powietrza w województwie małopolskim – Małopolska w zdrowej atmosferze”, wspieranego z programu Unii Europejskiej LIFE.
„Nasze powietrze” to program, w ramach którego społeczności lokalne były wspomagane w podejmowaniu działań na rzecz czystego powietrza. Program realizowany był na terenie dwóch województw: małopolskiego i śląskiego. To właśnie te dwa regiony należą do obszarów o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu nie tylko w Polsce, ale w całej Unii Europejskiej. Program ukierunkowany był na edukację oraz aktywizację społeczności lokalnych, ponieważ to zrozumienie i zaangażowanie ze strony mieszkańców jest jednym z kluczowych czynników wpływających na powodzenie działań na rzecz ochrony powietrza.
W ramach programu przyznawane były dotacje od 3 000 do 15 000 zł. Nie był wymagany finansowy wkład własny. O dotacje mogły ubiegać się zarówno organizacje pozarządowe, jak i grupy nieformalne działające przy organizacjach pozarządowych.
W trzecim roku działania programu w otwartym konkursie grantowym na projekty realizowane przez organizacje pozarządowe, samodzielnie lub w partnerstwie z grupami nieformalnymi wpłynęło 14 wniosków o dotację. W ich ocenę zaangażowane było grono niezależnych ekspertów. Dofinansowanie przyznano 8 najwyżej ocenionym projektom. Od listopada 2018 r. do kwietnia 2019 r., 8 organizacji pozarządowych uczestniczących w programie zrealizowało 8 projektów o wartości 105 307 PLN. Działania prowadzone były w 18 miejscowościach w województwach małopolskim i śląskim.
Co udało się osiągnąć dzięki programowi?
Duża część inicjatyw podejmowanych przez organizacje pozarządowe koncentrowała się na wspieraniu działań służących informowaniu o zanieczyszczeniu powietrza w regionie i wchodzących w życie uchwałach antysmogowych, monitorowaniu zmian, promowaniu dobrych praktyk. Starano się zainteresować problemem lokalne autorytety i władze. Działania służące edukacji oraz uwrażliwianiu na problem zanieczyszczenia powietrza skierowane były zarówno do szerokiej opinii publicznej, jak i do wybranych grup społecznych. Zorganizowano warsztaty i szkolenia dla urzędników, służb mundurowych, lekarzy, przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości, czy hotelarzy. W działaniach edukacyjnych wzięło udział blisko 5300 osób. Kampanie medialne osiągnęły zasięg 230 000 odbiorców.
Rezultaty programu
Edukacja i szkolenia
Istotne były działania edukacyjne i szkoleniowe, adresowane zarówno do mieszkańców, jak i do przedstawicieli władz (głównie radnych i urzędników samorządowych) czy funkcjonariuszy służb patrolowych (straż gminna, straż miejska, policja), lokalnych przedsiębiorców, jak i lokalnych liderów opinii (dziennikarze, aktywiści antysmogowi, nauczyciele). Dotyczyły one m. in. takich zagadnień jak egzekwowanie przepisów dotyczących ochrony środowiska, wchodzące w życie uchwały antysmogowe, ale także kwestii zdrowotnych związanych z zanieczyszczeniem powietrza. Dzięki szkoleniom mieszkańcy byli lepiej przygotowani do reakcji na problem, ale także świadomi jego wagi. Nieco inny charakter miały działania edukacyjne adresowane do dzieci i młodzieży. Skupiały się one w dużej mierze na przekazywaniu wiedzy i umiejętności z zakresu ochrony środowiska i zdrowia, przygotowywania młodych ludzi do prowadzenia konkretnych działań na rzecz swojej społeczności. W sumie w wydarzeniach o charakterze edukacyjnym brało udział blisko 5300 osób (w tym ponad 4000 dzieci i młodzieży.
Działania na rzecz lokalnych społeczności
Mieszkańcy i mieszkanki oraz przedstawiciele i przedstawicielki administracji zachęcani przez organizacje pozarządowe brali też udział w działaniach na rzecz lokalnych społeczności oraz podejmowali „oddolne” inicjatywy mające na celu poprawę jakości powietrza. Tak było m.in w Rybniku, gdzie złożono petycję przez samorządowców najpierw na ręce Rady Miasta Rybnika i Powiatu Rybnickiego z prośbą o zaapelowanie do sejmiku o zaostrzenie uchwały antysmogowej, a następnie apel Rybnika (kopiowany przez inne gminy) do władz województwa o zaostrzenie uchwały.
Uczestnicy W inicjatywach służących zwiększaniu aktywności mieszkańców i mieszkanek wzięło udział ponad 5300 osób (w tym dzieci i młodzież). W działaniach wzięło udział ponad 20 organizacji pozarządowych (jako liderzy projektów, partnerzy bądź uczestnicy) i instytucji publicznych (takich jak: samorząd lokalny, domy kultury, szkoły).
Dokumentowanie i upowszechnianie
Organizacje wydawały własne publikacje i promowały wydarzenia zarówno w mediach konwencjonalnych, jak i społecznościowych, co służyło dokumentowaniu i upowszechnianiu programu.
Pełny tekst podsumowania dostępny do pobrania poniżej.
