Program Czyste Powietrze znalazł się na skraju bankructwa – ostrzegają Polski Alarm Smogowy oraz Fundacja Instrat. Każdego tygodnia zaległości płatnicze rosną o kolejne 100 milionów złotych. Bez natychmiastowej interwencji rządu programowi grozi zapaść - ostrzegają aktywiści i eksperci - i apelują do premiera Donalda Tuska o jak najszybsze przeznaczenie części zaliczki z RePower EU na odzyskanie płynności finansowej Programu.
Program Czyste Powietrze (PCZP) jest na skraju bankructwa – ostrzegają Polski Alarm Smogowy i Fundacja Instrat - W ostatnich dniach dotarły do nas informacje o rosnących zaległościach w wypłatach środków z tego programu – mówi Andrzej Guła, lider PAS – Informacje potwierdziło Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Wiemy, że luka wynosi już ponad 300 milionów złotych i każdego tygodnia rośnie o kolejne 100 milionów. Do końca lutego kwota niewypłaconych pieniędzy wzrośnie do 700 milionów złotych. To sytuacja niedopuszczalna – dodaje Guła – mówimy o co najmniej kilkunastu tysiącach rodzin, które poniosły koszty ocieplenia domów i wymiany źródła ciepła i teraz oczekują na refundację.
Program Czyste Powietrze, prowadzony przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej udziela dotacji do wymiany starych kotłów i ocieplenia domów od 2018 roku. Popularność Programu powoli rosła: w 2019 roku złożono 85 tysięcy wniosków, w 2023 – już 217 tysięcy. W ciągu pięciu lat programu liczba wniosków sięgnęła 754 000. Do wymiany pozostało jeszcze około 2,7 miliona kotłów. Sytuacja smogowa z ostatniego tygodnia, kiedy polskie miasta znalazły się na czołowych miejscach najbardziej zanieczyszczonych miast na świecie pokazuje, że problem zimowego smogu wciąż trwa.
W ostatnich tygodniach premier Donald Tusk deklarował działania na rzecz walki ze smogiem poprzez błyskawiczną, na wielka skalę termomodernizacją. Premier wyraził jednocześnie nadzieję, że w drugiej połowie roku Polska stanie się rekordzistą w skali Europy jeśli chodzi o tempo zmian w tej dziedzinie. PAS oraz Instrat wskazują, że bez natychmiastowych działań ze strony rządu Programowi Czyste Powietrze grozi wyhamowanie, a realizacja tych obietnic nie będzie możliwa.
- Dziwi nas dysproporcja pomiędzy deklaracjami rządu i zapowiedziami przedwyborczymi a mizernym wsparciem, jakie obecnie otrzymuje Program Czyste Powietrze – powiedział prezes Fundacji Instrat Michał Hetmański – zaliczka RePower EU, jaką otrzymała Polska wynosi ok. 22 mld zł. Apelujemy o przeznaczenie 2 mld zł z tych środków na wsparcie PCZP – taki postulat umieściliśmy w naszym wspólnym apelu do premiera Donalda Tuska. Pieniądze w budżecie są, potrzebna jest jednak determinacja rządu by znalazły się w Programie Czyste Powietrze – dodaje Hetmański.
Polski Alarm Smogowy oraz Fundacja Instrat wystosowały apel do premiera Donalda Tuska w sprawie podjęcia działań usprawniających PCZP i ratujących go przed zapaścią finansową. Organizacje te apelują do premiera przeznaczenie 2 miliardów złotych z RePower Europe na program Czyste Powietrze i pilne działania w kierunku odblokowania środków KPO na ten cel, a w dalszej kolejności środków Funduszu Spójności i innych niezbędnych źródeł finansowania. Jak podkreślają autorzy apelu działania te są konieczne, gdyż Polska jest krajem o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu w całej Unii Europejskiej, które przyczynia się każdego roku do ponad 40 tysięcy przedwczesnych zgonów.
Treść apelu dostępna tutaj: Apel do premiera Donalda Tuska
