Wczoraj wieczorem Sejm przyjął nowelizację Prawa ochrony środowiska, które po wielu latach umożliwi samorządom skuteczną walkę o czyste powietrze. Dzięki poprawce władze samorządowe zyskają prawo do określania wymagań emisyjnych wobec domowych kotłów na węgiel, które są głównym źródłem dramatycznej jakości powietrza w Polsce.
Jak do tej pory samorządy mogły wprowadzać jedynie całkowity zakaz stosowania węgla w celu ogrzewania mieszkań. Na taki krok zdecydował się jedynie Kraków ze względu na dramatyczną jakość powietrza w mieście. Jednak w wielu miejscowościach całkowite wyeliminowanie paliw stałych, w tym węgla, jest niemożliwe. Dotyczy to w szczególności miejscowości mniejszych i obszarów wiejskich, na których nie ma infrastruktury gazowej, ani sieci ciepłowniczych. Dlatego też tak kluczowym jest określenie minimalnych wymagań emisyjnych wobec kotłów węglowych. Samorządy wojewódzkie, które odpowiadają za stan powietrza, będą mogły nie tylko definiować wymagania emisyjne wobec kotłów ale również określać okres dostosowawczy dla takich wymagań (np. kilka lat).
„To bardzo dobrze, że Sejm przyjął tę nowelizację – samorządy wojewódzkie, które odpowiedzialne są za jakość powietrza w naszym kraju, zabiegały o nią przez wiele lat. Zmiana ta jest niezbędna aby stopniowo zacząć wycofywać z użycia te kotły i piece, które najbardziej zanieczyszczają powietrze. Mamy nadzieję, że nowelizacja pomyślnie przejdzie wszystkie etapy procesu legislacyjnego, a za kilka lat Polacy odetchną czystszym powietrzem” – mówi Andrzej Guła z Polskiego Alarmu Smogowego.
Należy podkreślić, że obecnie dostępne są pokaźne środki na programy likwidacji niskiej emisji i dofinansowanie do nowych kotłów, jednak ze względu na brak regulacji programy te nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. W konsekwencji Polsce grożą wielomilionowe kary finansowe za naruszenie prawa ochrony powietrza – kary takie może nałożyć na Polskę Europejski Trybunał Sprawiedliwości.
Jak pokazują badania, blisko 60% domów jednorodzinnych w Polsce ogrzewanych jest za pomocą przestarzałych technologicznie kotłów na węgiel. Każdego roku takich urządzeń w Polsce przybywa, co pogłębia problem zanieczyszczenia powietrza. Kotły starego typu emitują ponad dziesięciokrotnie więcej zanieczyszczeń takich jak pyły czy rakotwórcze wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne niż kotły nowoczesne.
Polska ma najbardziej zanieczyszczone powietrze w całej Europie. Wskutek wysokich poziomów zanieczyszczeń każdego roku umiera w Polsce przedwcześnie 45 tys. ludzi. Lista chorób do których przyczynia się zanieczyszczenie powietrza jest długa: astma, infekcje górnych dróg oddechowych, przewlekła obturacyjna choroba płuc, nadciśnienie, wylewy, zawały, udary rak płuc, a także szybsze starzenie się układu nerwowego. Silny i bardzo negatywny jest wpływ zanieczyszczeń powietrza na rozwój płodu.
