W 2013 roku na łamach „New York Times’a” można było przeczytać, że Kraków jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie. Dziennikarze, którzy wykorzystali dane opublikowanego wówczas raportu Europejskiej Agencji Środowiska wyliczyli, że krakowianie w 2011 roku oddychali powietrzem przekraczającym normy przez 150 dni w roku.
W 2011 roku niewielu się tym jednak przejmowało. Smog wisiał nad miastem od tak dawna, że przyzwyczajono się do niego, a z czasem zaczęto traktować jako coś oczywistego, by w końcu przestać go dostrzegać. Przestano dostrzegać nawet to, że liczne choroby górnych i dolnych dróg oddechowych są wynikiem fatalnej jakości powietrza, a nie tylko wirusów i bakterii.
Chcąc to zmienić…
2012
w 2012 roku ogłosiliśmy
Krakowski Alarm Smogowy.
Pierwszym naszym działaniem była kampania informacyjna - ponad 100 billboardów i citylightów, które pojawiły się w mieście i zapoczątkowały dyskusję o powietrzu. Dyskusję, która początkowo była bardzo trudna, bo nie wierzono w „smog”.
Więcej było jednak osób, które wsparły nasze działania.
I w 2013 roku dzięki zaangażowaniu krakowskich artystów, lekarzy i przedsiębiorców wraz z tysiącami krakowian przeszliśmy przez miasto, by pochować czyste powietrze i domagać się zmian prawnych, które pozwolą nam wszystkim złapać oddech.
2013
Antysmogowy Marsz Żałobny / fot. Kamil A. Krajewski
W listopadzie tego samego roku Sejmik Województwa Małopolskiego uchwalił pierwsze prawo zakazujące w Krakowie używania paliw stałych – węgla i drewna - do ogrzewania domów i mieszkań. Zakaz miał wejść w życie w 2018 roku, ale tak się nie stało, ponieważ uchwała została skutecznie zaskarżona. Okazało się, że jej ponowne wprowadzenie wymaga m. in. zmiany w ustawie Prawo Ochrony Środowiska.
2015
6 października 2015 roku prezydent Andrzej Duda podpisał stosowną ustawę.
W listopadzie 2015 roku wraz z krakowianami wysłaliśmy w kosmos SOS z informacją, że nie chcemy dalej się dusić.
SOS / fot.Tomasz Wiech
2016
W styczniu 2016 roku Sejmik Województwa Małopolskiego przyjął drugą uchwałę antysmogową dla Krakowa. Ta wprowadzała zakaz ogrzewania węglem i drewnem od 2019 roku i tym razem obroniła się w sądzie.
Jednak Kraków nie był jedynym miastem, w którym zimą nie dało się oddychać. Dlatego kolejny rok poświęciliśmy na to, by o jakości powietrza dowiedziała się Małopolska oraz reszta kraju.
2017
10 stycznia 2017 roku ówczesna premier Beata Szydło ogłosiła, że walka o czyste powietrze będzie priorytetem jej rządu. 23 stycznia 2017 roku Sejmik Województwa Małopolskiego jednomyślnie przyjął pierwszą w Polsce uchwałę antysmogową dla całego regionu.
2018
W jego ślady wkrótce poszły kolejne sejmiki i dziś uchwały antysmogowe obowiązują w większości województw. W tym samym roku MPiT wprowadziło normy dla kotłów na paliwa stałe, ale rozporządzenie nie było wolne od wad i wymagało dalszych zmian.
Te wprowadzono w 2018 roku.
W tym samym roku Ministerstwo Energii wprowadziło normy jakości dla węgla.
We wrześniu 2018 roku ruszył ogólnokrajowy program Czyste Powietrze dotyczący wymiany źródeł ciepła i zwiększania efektywności energetycznej domów.
Dalej skupialiśmy się na łataniu dziur w rządowych procesach i tym, by poprawa jakości powietrza przebiegała sprawnie i tak szybko, jak to jest możliwe. A także na tym, by ze wszystkich rzeczy, które się wydarzyły, wyniknęło jak najwięcej dobrego.
Badania przeprowadzone w 2018 roku pokazują, że świadomych istnienia problemu było wtedy 90% mieszkańców Krakowa oraz 60% mieszkańców pozostałych miast województwa małopolskiego.
W 2016 roku było to odpowiednio 81 i 36%.
1 września 2019 r. wszedł w życie zakaz spalania węgla i drewna w Krakowie. Widać poprawę jakości powietrza w mieście, jednak ogromny problem stanowi wciąż napływ zanieczyszczeń z gmin ościennych
2019
Przez cały 2019 r. zabiegaliśmy również o zmiany w programie Czyste Powietrze, który w dotychczasowej formie nie spełniał swoich założeń. Apelowaliśmy między innymi o uproszczenie wniosków i skrócenie czasu ich rozpatrywania, a także włączenie do dystrybucji programu gmin oraz banków.
2020
Rząd ogłosił zmiany w programie “Czyste Powietrze”. Wnioski w nowej formie można składać od 15 maja 2020 r.
W 2020 roku realizowaliśmy także drugą edycję kampanii "Zobacz czym oddychasz". Tym razem sztuczne płuca odwiedziły aż 24 miejscowości w całej Polsce.
