Szósta edycja kampanii „Zobacz czym oddychasz. Zdrowe Powietrze = Zdrowe Dzieci!” trwa. Mobilne płuca w ciągu trzech miesięcy odwiedziły już dwadzieścia miejscowości pokazując, czym oddychają ich mieszkańcy. Pomimo względnie łagodnej zimy, biała materia pokrywająca model ludzkich płuc, bardzo szybka zmieniała kolor. Model ludzkich płuc najsilniej zaczernił się we Wrocławiu i Nowej Rudzie na Dolnym Śląsku oraz w Dąbrowie Górniczej.
To kolejny rok, w którym sześć mobilnych instalacji jeździ po Polsce. Dwumetrowy model ludzkich płuc „oddycha” pochłaniając zanieczyszczenia powietrza. Są one filtrowane przez “płuca” i osiadają na białej materii, która – zależnie od poziomu zanieczyszczenia powietrza – przybiera grafitowy, a nawet czarny kolor. – Instalacja ustawiana jest na jeden miesiąc w różnych lokalizacjach. W tym roku w kampanię zaangażowały się gminy z całej Polski, które wykorzystują instalację do budowania świadomości na temat szkodliwości oddychania zanieczyszczonym powietrzem wśród mieszkańców i przekonywania ich do wymiany starych kotłów – komentuje Karolina Bryk, koordynatorka kampanii.
– Kampania PAS to świetna inicjatywa – mówi Jacek Kędzierski, pracownik gminy Zbuczyn – Dzięki tej akcji naprawdę można zobaczyć czym oddychamy. Tylko po miesiącu działania mobilnych płuc wyobraźnia zaczęła pracować, a świadomość mieszkańców naszej gminy znacznie wzrosła. Nie tylko mówienie o problemie, ale możliwość jego naocznego dostrzeżenia, znacznie ułatwia kontakt i rozmowę z mieszkańcami. Płuca były obserwowane przez przedszkolaków, młodzież, rodziców, seniorów. A kto widział już nie powie: ja nie wiedziałem.
Mobilne płuca umieszczane są głównie w miejscowościach, w których nie ma pomiarów jakości powietrza, a mieszkańcy często nie mają świadomości, jak niebezpiecznym powietrzem oddychają. Kampania ma na celu nie tylko pokazanie zanieczyszczenia powietrza, ale również zachęca do działania – ocieplenia domów i wymiany starych nieefektywnych kotłów i pieców.
Spośród dwudziestu miejscowości, w których już ustawiono antysmogowe instalacje, najsilniejsze zaczernienie białego materiału pokrywającego płuca, odnotowano w województwie dolnośląskim: we Wrocławiu i Nowej Rudzie oraz śląskiej Dąbrowie Górniczej. Krzysztof Smolnicki z Dolnośląskiego Alarmu Smogowego komentuje: “w wyniku usuwania źródeł zanieczyszczeń powietrza, ale też ocieplenia klimatu epizody zimowego smogu zdarzają się rzadziej, ale w dalszym ciągu są śmiertelnie poważne. W czasie ataku smogu, który pod koniec roku 2024 dotknął m.in. Wrocław, w kulminacyjnym momencie wytyczne WHO w zakresie godzinowych stężeń pyłu PM2.5 przekroczone były prawie 10-krotnie. To właśnie dlatego instalacja wrocławskich płuc jest tak czarna. Poprawa jakości powietrza w mieście może rocznie ocalić przed przedwczesną śmiercią nawet ponad 800 osób, z czego 600 ocalonych istnień związanych jest z emisją pyłów pochodzących głównie z pieców “kopciuchów”, kolejne 200 to ocalone ofiary spalin samochodowych.”
W tym sezonie grzewczym kampania ma na celu uświadomienie rodzicom, jak poważnym zagrożeniem dla zdrowia dzieci jest oddychanie zanieczyszczonym powietrzem. Dr n. med. Piotr Dąbrowiecki mówi: “Wspieram kampanię “Zobacz, czym oddychasz”, ponieważ od lat obserwuję, że zdrowie dzieci oddychających zanieczyszczonym powietrzem jest zagrożone. W sezonie smogowym infekcje u dzieci zdarzają się czterokrotnie częściej. Wiemy również, że POChP – czyli choroba dorosłych – zaczyna się już w dzieciństwie. U najmłodszych oddychanie smogiem uszkadza płuca, które nie mogą się prawidłowo rozwinąć. Nie do końca prawidłowo rozwinięte płuca przyczyniają się później do rozwoju astmy.”
W tym roku kampania mobilnych płuc pojawiła się w przestrzeni wirtualnej dzięki Tech To The Rescue, organizatorowi Hackathonu. Zwycięzca tej rywalizacji, zespół z firmy Brainhub – stworzył narzędzie „Wirtualne płuca”. Pozwala ono zwizualizować wygląd płuc po dwóch tygodniach „oddychania” powietrzem w dowolnej lokalizacji na całym świecie. Na stronie wirtualnepluca.pl znajdziemy również grę komputerową, w której gracze mają za zadanie zlikwidować wszystkie źródła zanieczyszczenia powietrza.
Partnerami kampanii są: Allegro Foundation, Clean Air Fund, Fundacja Better Future oraz Grupa LuxMed.
Patronatem kampanię objęły: Edukacyjna Sieć Antysmogowa NASK, Tech To The Rescue, Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP oraz Europejskie Centrum Czystego Powietrza.
