Nagrodę Człowieka Roku Polskiej Ekologii 2015 otrzymały wyjątkowo aż trzy osoby: Andrzej Guła, Anna Dworakowska oraz Ewa Lutomska – założyciele Krakowskiego Alarmu Smogowego – inicjatywy podejmującej działania mające na celu poprawę jakości powietrza.
Początkowo działania Krakowskiego Alarmu Smogowego opierały się głównie na edukacji i uświadamianiu skali problemu zanieczyszczenia powietrza w Krakowie. Dość szybko jednak problem zaczął być dostrzegany także w innych miejscowościach, co pozwoliło na rozszerzenie działalności na całą Polskę. Dzięki wsparciu KAS powstało kilkanaście lokalnych inicjatyw, angażujących osoby podejmujące działania zmierzające do zmiany dotychczasowej, dramatycznej sytuacji.
– Uznajemy tę nagrodę za wyraz uznania dla wysiłku wielu osób, którym zależy na poprawie jakości powietrza, nie tylko w Krakowie, ale i w całej Polsce – mówi Andrzej Guła, lider Krakowskiego Alarmu Smogowego. Przyjmujemy ją w imieniu wszystkich inicjatyw skupionych w Polskim Alarmie Smogowym. Chciałbym, by ich codzienny wysiłek i ciężka praca zostały docenione. Bez ich pomocy i zaangażowania walka ze smogiem w Polsce byłaby bardzo utrudniona.
Nagroda – Tarcza Wojownika Gai przyznawana jest każdego roku osobom uznanym za autorytety w dziedzinie ochrony środowiska w konkursie na Człowieka Roku Polskiej Ekologii. W tym roku z uwagi na wspólne zasługi na rzecz ochrony środowiska zostały nagrodzone aż trzy osoby z jednej organizacji. Każda z nich podejmowała bowiem indywidualny wysiłek dla wspólnego dobra, jakim jest czyste powietrze.
– To budujące, że nasze wysiłki zostały dostrzeżone i nagrodzone. Nie spoczniemy jednak na laurach i z determinacją kontynuować będziemy walkę o czyste powietrze. Jeszcze wiele problemów związanych z zanieczyszczeniem powietrza pozostaje nierozwiązanych, więc dla nas ta droga dopiero się zaczęła – zapewnia Ewa Lutomska, współzałożycielka Krakowskiego Alarmu Smogowego
– Działania Polskiego Alarmu Smogowego wytyczają kierunek, w którym powinniśmy podążać – dodaje Anna Dworakowska, współzałożycielka Krakowskiego Alarmu Smogowego. W dniu dzisiejszym wystosowaliśmy list otwarty do polskiego rządu, w którym zwracamy uwagę na konieczność wprowadzenia nowych regulacji: norm jakości węgla i standardów emisyjnych dla kotłów. (zał.) Niezbędne są także przepisy pozwalające na ograniczenie ruchu samochodowego w miastach: wprowadzenie stref ograniczonej emisji komunikacyjnej, uwolnienie opłat za parkowanie oraz uszczelnienie kontroli pojazdów pod względem emisji spalin.
To już 15 edycja konkursu organizowanego przez Fundację Ośrodka Edukacji Ekologicznej. W poprzednich latach nagrodę otrzymali m.in. Wojciech Gąsienica-Byrcyn, Adam Wajrak, Jacek Bożek, Mira Stanisławska-Meysztowicz oraz Radosław Gawlik.
W kapitule nagrody zasiadają: Jacek Bożek, Wojciech Gąsienica-Byrcyn, Piotr Gliński, Grażyna Hodun, Anna Kalinowska, Sławomir Kuczmierowski, Mira Stanisławska – Meysztowicz, Andrzej Kassenberg, Adam Wajrak, Bohdan Szymański, Radosław Gawlik, Ewa Smuk-Stratenwerth, Jarosław Pająkowski, Krzysztof Smolnicki, Grzegorz Wiśniewski.
Krakowski Alarm Smogowy powstał w 2012 jako oddolny ruch na rzecz czystego powietrza. Początki działalności to głównie edukacja – uświadamianie mieszkańców, polityków oraz media o ogromnej skali problemu i negatywnym wpływie smogu na zdrowie. Do założycieli: Andrzeja, Anny i Ewy wkrótce dołączają inni krakowianie, w tym Jakub Jędrak oraz Magdalena Kozłowska, którzy do dziś stanowią trzon zespołu KAS. Inicjatywa zyskuje wsparcie tysięcy mieszkańców, w tym również lekarzy, artystów, przedsiębiorców, a także znanych krakowian jak: Krzysztof Globisz, Jan Klata, Robert Makłowicz, Jan Nowicki, Jerzy Ridan, Michał Rusinek, Grzegorz Turnau, Andrzej Wajda, Krystyna Zachwatowicz-Wajda i Kajetan Wolniewicz. Smog stacje się tematem numer jeden – mówią o nim media, mówią o nim politycy i decydenci. O problemie Krakowa dowiaduje się cała Polska.
Dzięki zaangażowaniu wielu wspaniałych ludzi, Kraków w 2013 przyjmuje pierwszą w Polsce uchwałę antysmogową. W 2014 r. w plebiscycie organizowanym przez krakowską Gazetę Wyborczą uchwała ta zostaje uznana przez mieszkańców Krakowa za najważniejsze wydarzenie minionego 25-lecia, a KAS otrzymuje wyróżnienie Kapituły Nagrody Dziennikarzy Małopolskich jako „zjawisko roku”.
Krakowski Alarm Smogowy od kilku lat aktywnie zabiega o zmiany w prawie krajowym, które umożliwią rozwiązanie problemu zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Sukcesem skończyły się starania o zmiany w Prawie Ochrony Środowiska, dzięki którym samorządy mogą przyjmować uchwały antysmogowe.
Od 2015 r. działacze KAS współtworzą i koordynują Polski Alarm Smogowy – szybko rozwijający się ruch obywatelski działający w kilkunastu miejscowościach w Polsce, domagając się stanowczych działań na rzecz poprawy jakości powietrza.
Mimo, że przez w ciągu ostatnich lat udało się zainicjować szeroką dyskusję o jakości powietrza w kraju, to do rozwiązania problemu smogu pozostaje jeszcze długa droga. Oddolna działalność alarmów smogowych budzi świadomość mieszkańców i polityków co do pilnej konieczności wdrażania strategii antysmogowych.
